خدمت دانشمندان ایرانی در شناساندن مسائل پزشکی به اروپایی‌ها/ تألیف 14 هزار کتاب پزشکی توسط دانشمندان ایران و اسلام

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر علی‌اکبر ولایتی، رئیس گروه حکمت و طب ایرانی اسلامی فرهنگستان علوم پزشکی در برنامه علمی «طب ایرانی اسلامی» شبکه دو سیما گفت: در طب سنتی، سنت در مقابل مدرنیته است. وقتی می‌گوییم طب سنتی، به ذهن برخی خطور می‌کند طبی است که در بین خانواده‌ها و آدم‌های مسن خانواده مرسوم بوده و شامل تجربیات خانواده‌ها، شهرها و روستاهاست و مبتنی بر علم نیست. این ظلم به طب ایرانی و اسلامی است، که بگوییم همان طب سنتی است.

رئیس گروه حکمت و طب ایرانی اسلامی فرهنگستان علوم پزشکی بیان کرد: طب سنتی، تقلیدی از غرب  و ترجمه Traditional Medicine است، در حالی که طب ایرانی اسلامی یک طب کامل است و متناسب با زمان پیش آمده و سابقه 10 هزار ساله دارد. در طب ایرانی این‌طور نیست که ما با یک مجموعه آداب، سنن، رفتارها، تشخیص‌ها و درمان‌ها در رابطه با ویژگی‌های اجتماعی خودمان و تجربیات نسل‌های گذشته، بخواهیم یک مریضی را درمان کنیم که نه در شناخت آن تلاش زیادی کرده‌ایم و نه در درمان آن تلاش کردیم.

دکتر ولایتی ادامه داد: طب ایرانی، طبی است کاملاً منطقی که کتاب قانون شیخ‌الرئیس در راستای آن به مدت حداقل 600 سال در دانشگاه‌های اروپا و کشورهای اسلامی تدریس می‌شد و تا اوایل قرن بیستم در دانشگاه مومفیلیه فرانسه که حدود 800 سال سابقه دارد، این کتاب تدریس شد. کمتر از یک قرن از تألیف کتاب قانون شیخ‌الرئیس گذشته بود که توسط ژرار کرمونایی به زبان لاتین ترجمه شد. همچنین در اخبار آمده است که بعد از اختراع ماشین چاپ توسط گوتمبرگ در نیمه دوم قرن پانزدهم، سومین کتابی که چاپ شد، ترجمه لاتین کتاب قانون بود.

کتاب قانون شیخ‌الرئیس به زبان‌های مختلف اروپایی ترجمه شده است

وی افزود: بارها کتاب قانون شیخ‌الرئیس به زبان لاتین و زبان‌های مختلف اروپایی ترجمه شده است. در آغاز تمدن اسلامی و قرن دوم و سوم، بارها کتاب جالینوس که 16 رساله داشت از زبان یونانی به عربی ترجمه شد. طب بقراطی را نیز که مربوط به قرن پنجم قبل از میلاد بود، از زبان یونانی به عربی ترجمه کردند. همچنین نوشته‌هایی از ارسطو فیلسوف معروف یونانی در قرن پنجم قبل از میلاد که راجع به طب بود ترجمه شد.

رئیس بیمارستان مسیح دانشوری گفت: شیخ‌الرئیس در دیدگاه پزشکی ارسطو را بیشتر از جالینوس می‌پسندید، در حالی که کسی مثل محمد بن زکریای رازی بیشتر جالینوس را می‌پسندید. همچنین نوشته‌های هندی از سانسکریت به عربی توسط علی بن ربع بن طبری ترجمه شد؛ رازی بعد از مطالعات زیاد کتاب الحاوی را در قالب 23 جلد نوشت که کتاب بالینی است و همچنین کتاب طب منصوری را نوشت که کتاب پزشکی آناتومی و فیزیولوژی و پاتولوژی است. 23 جلد کتاب الحاوی ترجمه نشده بود تا اینکه اخیراً توسط برخی از رفقای بنده و اینجانب برای اولین بار بعد از یک هزار و 100 سال به فارسی ترجمه شد.

دکتر ولایتی عنوان کرد: شیخ‌الرئیس از نوشته‌های رازی، علی بن عباس اهوازی، طب‌الملکی، علی بن ربع بن طبری فردوس‌الحکمه بهره برد و کتاب قانون را نوشت. کتاب قانون پنج فصل یا پنج کتاب است و وقتی به زبان لاتین ترجمه شد، بعداً فرنگی‌ها و اروپایی‌ها از ترجمه لاتین کتاب قانون ابن سینا فهمیدند که جالینوس چه می‌گوید. این نکته از شیخ‌الرئیس پنهان مانده و مردم نمی‌دانند که شیخ‌الرئیس چه خدمتی کرده است.

وی ادامه داد: کتاب شفای ابن سینا بیشترین خدمت را به اروپایی‌ها کرد برای اینکه بدانند ارسطو، افلاطون و سقراط چه گفتند. زبان یونانی آن زمان دیگر در اروپای قرون وسطی به بعد رایج نبود و لذا از متن ترجمه عربی کتاب‌های ارسطو و افلاطون و سقراط فهمیدند که آن‌ها چه می‌گویند. پس خدمتی که دانشمندان و پزشکان ایرانی کردند این بود که دیدگاه پزشکی گذشتگان یونان، هند و پهلوی ایران را که بیشتر در زمینه داروشناسی بود به اروپایی‌ها شناساندند.

رئیس گروه حکمت و طب ایرانی اسلامی فرهنگستان علوم پزشکی گفت: عصاره طب ایرانی در منطق پزشکی کتاب قانون و طب بالینی الحاوی رازی آمده است؛ این‌گونه نیست که طب سنتی مقداری از گفته‌های سینه به سینه افراد کهن‌سال در جوامع باشد. پزشکان ایرانی در طول تاریخ تمدن ایران و اسلام در هر زمانی آخرین تحولات و پیشرفت‌های پزشکی را می‌دانستند. مثلاً ما کتاب تحفه حکیم مؤمن تنکابنی را داریم که جامع مطالب و دستاوردهای پزشکی تا زمان حکیم مؤمن در زمان شاه طهماسب صفوی است. یا کتاب خلاصة‌التجارب بهاءالدوله رازی، کتاب عقیده خراسانی و زین‌العطار شیرازی که دایرة‌المعارف پزشکی فارسی است و جامع‌ترین کتاب تا زمان خود در قرن ششم هجری است.

تألیف 14 هزار کتاب پزشکی توسط دانشمندان ایران و اسلام

دکتر ولایتی بیان کرد: ما حدود 14 هزار کتاب متن پزشکی از دوران تمدن اسلامی و ایرانی داریم که توسط پزشکان نوشته شده است. 14 هزار کتاب که متن متفاوت دارند، نه اینکه از روی هم رونویسی کرده باشند. 14 هزار عنوان  کتاب است که یکی از آن‌ها به‌عنوان الحاوی 23 جلد است. کتاب التصریف لِمَن عَجَز عنِ التألیف ابوالقاسم زهراوی از آندلس 30 جلد است که یک جلد آن که جراحی است توسط محقق و یکی از همکاران‌شان به زبان فارسی ترجمه شده است. در این کتاب  نوشته شده که 200 نوع ابزار جراحی توسط ابوالقاسم زهراوی اختراع شده و او را پیشکسوت جراحی در کل جهان می‌دانند.

وی عنوان کرد: تا گفته می‌شود طب سنتی این پیش می‌آید که بله، طب پیرزن‌هاست در صورتی که این موضوع ناشی از نادانی است. فرمود که المَرُّ عدوٌ بِما جُهِل، آدم‌ها دشمن آن چیزی هستند که نمی‌دانند. آن کسی که با طب سنتی مخالفت می‌کند، اول تعریف کند طب سنتی چیست که با آن مخالفت می‌کند؛ گفت سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد/ آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد. برخی‌ها نگاه می‌کنند که ببینند فرنگی‌ها چه می‌گویند. فرنگی‌ها در حال حاضر به طب گذشته اهمیت می‌دهند. هیچ کشوری نیست که طب گذشته خود را که بسیار ضعیف‌تر از طب ماست رها کرده باشد. هندی‌ها، چینی‌ها، آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها و آلمانی‌ها همین‌طور هستند.

40 درصد نسخه‌های پزشکی آلمان  از نسخه‌های طب گیاهی است

رئیس بیمارستان مسیح دانشوری گفت: آمریکایی‌ها در زمان ریاست جمهوری کلینتون در سال 2000 میلادی بررسی کردند که به طب سنتی و به تعبیر آن‌ها طب مکمل بپردازند یا نپردازند. کلینتون بالاخره در سال 2002 اعلام کرد که طب سنتی موجود در آمریکا و غرب هم باید مورد اعتماد باشد و همان چیزی است که یادگار طب یونانی، اسلامی، هندی، چینی، اروپایی و... است.

طب سنتی ایران جامع‌ترین طب است

دکتر ولایتی بیان کرد: عامه مردم طب سنتی را قبول دارند و این هم بدون منطق نیست. هم به لحاظ غریضی مردم به آن داروهایی که طبیعی است علاقه دارند و حق هم با آن‌هاست، چراکه داروهای شیمیایی عوارض زیادی دارد ولی داروهای گیاهی و سنتی این‌طور نیست. 40 درصد نسخه‌هایی که در آلمان نوشته می‌شود از نسخه‌های طب گیاهی است. طب سنتی مورد قبول همه دنیا بوده و طب سنتی ایران بدون تردید جامع‌ترین و منطقی‌ترین طب است.

وی خاطرنشان کرد: هر امکانی که در عالم وجود داشته باشد، ممکن است از آن امکان سوءاستفاده شود. مثلاً فرض کنید یک حوزه مهندسی است و کسی که تبحر در مهندسی ساختمان داشته باشد ساختمان را درست و بر اساس محاسبه می‌سازد. حالا اگر کسی آمد و به درستی و به غلط و به صورت کاذب مدعی شد که مهندس است، باید قوانینی وجود داشته باشد که جلوی افرادی که به صورت کاذب و دروغین مدعی می‌شوند را بگیرد؛ مردم ما مثل هر ملت دیگری در دنیا به صورت غریزی، بیشتر طرفدار طب گیاهی و طبیعی هستند. آنان حاضر هستند به جای اینکه از داروهای شیمیایی استفاده کنند، از داروهای گیاهی بهره‌مند شوند و از روش‌های آسان‌تر به جای جراحی استفاده کنند؛ اگر عده‌ای آمدند سوءاستفاده کردند و داروهایی را که مناسب و واقعی نیست به صورت کاغذ عرضه کردند قوانینی وجود دارد که باید جلوی سوءاستفاده را بگیرد.

رئیس گروه حکمت و طب ایرانی اسلامی فرهنگستان علوم پزشکی گفت: فردی نامه‌ای نوشته بود به یکی از مسئولان رده‌بالای کشور که باید همه مردم حجامت شوند. از من سؤال کرده بودند که آیا این درست است؟ گفتم خیر! روش طب ایرانی اسلامی این است که اول اعمال دارویی و غذایی می‌کند، یعنی اگر کسی مریض شد و امکان دارد باید با غذا، تنظیم خواب، استراحت، حرکات ورزشی و... او را درمان کرد، در مرحله بعد از داروهای گیاهی استفاده می‌کنیم و پس از آن اعمال یداوی در طب سنتی است. به هیچ وجه درست نیست که هرکسی از راه رسید ما او را جراحی‌ کنیم؛ بنده مواردی را سراغ دارم که بعضی از افراد متقلب، حقه‌باز و فریبکار آمده‌اند نوزادی که دچار زردی است و زردی برای مغز نوزاد مثل سم می‌ماند، روی استخوان ماستوئید او را حجامت کرده‌اند. یعنی یک شکاف کوچک زده و چند قطره خون گرفته‌اند و گفته‌اند همین کافی است و این باعث شده که آن نوزاد دچار عقب‌افتادگی مغزی شود.

دکتر ولایتی بیان کرد: در یکی از صورت‌جلسات مجلس شورای ملی در دوره اول خواندم که مرحوم مدرس می‌خواست شعبه انیستیتو پاستور را در تهران باز کند، اما فردی مخالفت کرد و مدرس گفت حتماً باید شعبه پاستور در اینجا باز شود و مردم واکسن بزنند. مگر می‌شود کسی منکر واکسن شود در حالی که بسیاری از بیماری‌ها مثل آبله به خاطر واکسن زدن ریشه‌کن شده است؛ آبله از سال 1977 میلادی به بعد دیگر در دنیا پیدا نشده است. آخرین آبله‌ای که پیدا شده مربوط به بچه‌ای بود به نام علی در سومالی در سال 1977 بوده است و دیگر بعد از آن آبله‌ای پیدا نشد. تقریباً فلج اطفال و سرخک هم رو به از بین رفتن است. در گذشته سالانه حدود 300 هزار نفر از سرخک می‌مردند اما بعد از اینکه واکسن زدند دیگر مرگ و میر سرخک نداریم. بعضی از افراد نادان به عنوان متخصص طب سنتی می‌گویند واسکن نزنید! یعنی چه این حرف؟! حتماً باید واکسن زده شود. بنابراین وزارت بهداشت باید جلوی افراد متقلب در حوزه پزشکی را بگیرد و حتماً هم این کار را خواهند کرد.

وی خاطرنشان کرد: با کمک فرهنگستان علوم پزشکی، وزارت بهداشت و گروه فرهنگ و تمدن اسلام و ایران دست به دست هم دادیم و تعدادی دانشکده طب سنتی و داروسازی سنتی تأسیس شد.  به این ترتیب که افراد باید پزشکی عمومی را بخوانند. پزشکی عمومی یعنی احاطه‌ای به طب جدید پیدا کنند. یکی می‌رود تخصص جراحی، دیگری تخصص داخلی، و یک نفر دیگر طب سنتی می‌‌‌خواند. وقتی درس خواندند هم به طب قدیم آشنا هستند هم به طب جدید و این‌ها صلاحیت دارند که طب سنتی و داروسازی سنتی را انجام دهند و بعضی از افراد برجسته در این حوزه فارغ‌التحصیل شده‌اند که اساتید طب سنتی هستند.

رئیس گروه حکمت و طب ایرانی اسلامی فرهنگستان علوم پزشکی گفت: روزی من به هند در دانشگاه همدرد، رفتم. دانشگاه همدرد دانشگاهی است برای طب سنتی در هند که توسط گاندی باز شده است. در هند دو نوع طب یونانی مدیسین و مدرن مدیسین دارند. یونانی مدیسین به معنای طب اسلامی است. گفتم شما چرا می‌گویید یونانی مدیسین؟ این طی شما، طب اسلامی است. همه قبول کردند ولی بالاخره فرهنگ انگلیسی آنجا این‌ها را به هندی‌ها تحمیل کرده است. یونانی مدیسین یعنی چی؟ یونان کجا، طب اسلامی کجا؟ ارزش طب اسلامی صدها برابر بیشتر از طب یونانی است. طب یونانی یک چیزی بود که توسط جالینوس و بقراط و تا حدودی هم ارسطو تأسیس شد و بعد هم طب اسلامی صدها برابر آن کار کرد.

دکتر ولایتی ادامه داد: به هندی‌ها گفتمکه ما در ایران کسی که می‌خواهد طب سنتی بخواند ابتدا باید پزشکی عمومی را بخواند و بسیار روش خوبی است. هندی‌ها تحفه حکیم مؤمن،کتاب قانون و کتاب الحاوی رازی را می‌خوانند ولی طب جدید را ندارند اما ما بهترین را داریم. روش طب سنتی عاقلانه‌ترین و منطقی‌ترین است، افرادی که متخصص طب سنتی هستند و جواز دارند می‌توانند مردم را معالجه کنند، باید طب عمومی را خوانده باشند، طب جدید را بدانند، طب سنتی را هم تخصص و PHD بگیرند و بتوانند درمان کنند. در کل دنیا فقط در ایران این‌طور شده و این منطقی‌ترین شکل استفاده از طب سنتی است.

وی افزود: از آن وقتی که دانشکده طب سنتی تأسیس شده است دانشجویان و فارغ‌التحصیلان ما مقالات بسیار خوبی نوشته‌اند. این مقالات در مجلات معتبر دنیا مثل حتی ساینس و نیچر چاپ شده، حدود یک هزار و 800 مقاله قابل قبول توسط فارغ‌التحصیلان و دانشجویان دانشکده‌های طب سنتی و داروسازی سنتی در مجلات معتبر دنیا به چاپ رسیده و این نشان دهنده اعتبار دانشکده‌های ماست؛ دانشجویان ما در حوزه طب سنتی اقدامات بسیار خوبی کرده‌اند و مقالات بسیار خوبی چاپ کرده‌اند. برخی توانسته‌اند دستاوردهای طب ایرانی-اسلامی روزآمد را به صورت مقاله دربیاورند. مثلا ناصری، زرگران، محقق‌زاده، شمس و افراد مختلف از همکاران ما مقالات بسیار خوبی نوشتند. یعنی به یک عده‌ای داروی شیمیایی داده‌اند به اضافه داروی گیاهی، به یک عده فقط داروی شیمیایی داده‌اند و مقایسه کرده‌اند. راه اثبات آن هم همین است. دیده‌اند اینهایی که در فلان مرض داروی گیاهی گرفته‌اند علاوه بر داروی شیمیایی، از آن‌هایی که داروی گیاهی دریافت نکرده‌اند زودتر خوب شده‌اند. بنابراین این کارها را کرده‌اند و آثار مثبت مصرف داروهای طب سنتی را به اثبات رسانده‌اند.

رئیس گروه حکمت و طب ایرانی اسلامی فرهنگستان علوم پزشکی گفت: می‌فرماید إنّا هدیناهُ السبیل، إمّا شاکراً و إمّا کفورا. اسلام راه را نشان می‌دهد و بعد آن کسی که سعید باشد پیروی می‌کند، آن کسی که شقی باشد پیروی نمی‌کند. بدون تردید بیش از 50 درصد تمدن اسلامی متعلق به ایران است چون ایرانی‌ها استعداد این را داشتند و بیشترین استقبال را از اسلام، ایرانی‌ها کردند. هیچگاه یک دین یا یک اعتقاد از راه شمشیر به قلب افراد وارد نمی‌شود. به زور می‌شود یک عده را تسلیم کرد ولی نمی‌شود به زور یک اعتقاد را وارد قلب کسی کرد. لذا ایران در معرض فرهنگ‌های مختلف از فرهنگ یونانی در زمان حمله اسکندر مقدونی گرفته تا فرهنگ مغولی، یاسای چنگیزی تا اسلام، ایرانی‌ها یونانی نشدند، به لحاظ نظامی از مغول‌ها شکست خوردند ولی به لحاظ فرهنگی بر مغول‌ها پیروز شدند.

دکتر ولایتی ادامه داد: در زمینه اسلام، ایرانی‌ها اسلام را پذیرفتند. نماد پذیرش اسلام را می‌توان، اگر بخواهیم یک فکر سمبلیک و نمادین کنیم، حرکت سلمان فارسی از مرکز ایران، از جی یعنی اصفهان به مدینه است. مراحل مختلفی را طی کرده، ادیان مختلف اعم از مسیحیت و غیره را دیده تا به اسلام رسیده و اسلام را پذیرفته و فرمود سلمانُ منّا أهل‌البیت یعنی بالاترین مقام را در بین اصحابب پیغمبر اکرم(ص) به دست آورده است. ملت ایران اسلام را قبول کرد ولی اسلامی که اسلام راستین باشد و مروج عدالت باشد نه اسلام بنی امیه. فلذا در مقابل بنی امیه و بنی عباس ایستاد و خود، مروج اسلام شد.

انتهای پیام/4118/